Co kontroluje PIP w zakładzie pracy?
Najważniejsze informacje
Pracownik, który w swoim zakładzie pracy zaobserwuje wystąpienie niepokojących nieprawidłowości, takich jak łamanie różnych przepisów prawa, może powiadomić o tym fakcie PIP – Państwową Inspekcję Pracy. Wówczas instytucja ta ma obowiązek przeprowadzenia specjalnej kontroli u pracodawcy.
Kwestie, jakie najczęściej stanowią domenę badań PIP, są następujące:
-terminowość wypłat dla pracowników,
-poziom zachowania przez pracodawcę zasad z zakresu bezpieczeństwa oraz higieny pracy,
-legalność zatrudnienia
Jeśli inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy zauważą wystąpienie jakichkolwiek nieprawidłowości, mogą oni na pracodawcę nałożyć karę mandatu. Inspektorzy mogą również zdecydować się na skierowanie przeciwko pracodawcy sprawy do sądu. Mogą oni występować przed sądem w imieniu pracownika bez jego wiedzy i zgody.
Wszyscy inspektorzy pracy posiadają szereg szczególnych uprawnień w sprawach, które dotyczą jakichkolwiek naruszeń prawa pracy, szczególnie w zakresie zatrudniania pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych, zamiast na podstawie klasycznej umowy o pracę. Na ten obszar Państwowa Inspekcja Pracy kładzie największy nacisk.
Kwestia stosunku pracy
Każdy inspektor PIP dysponuje prawem do wnoszenia pozwu o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz pracownika, jeśli sytuacja zaobserwowana w zakładzie budzi jego poważne wątpliwości. Może to czynić bez żadnej zgody czy wiedzy pracownika, którego dana sprawa dotyczy. Tego rodzaju zgoda potrzebna jest tylko w przypadku, gdy inspektor chciałby wziąć udział w już toczącym się postępowaniu.
Żaden sąd nie jest uprawniony do oceniania, czy dany inspektor postąpił w sposób prawidłowy kierując pozew. Ostateczna analiza zasadności złożonego przez inspektora powództwa zawierana jest dopiero w wydanym przez sąd wyroku. Wówczas sąd decyduje się albo na uwzględnienie albo na oddalenie złożonego powództwa. Inspektor pracy, który uczestniczy w procesie, posiada status porównywalny do prokuratora.
Pracownik nie ma obowiązku uczestnictwa w takim procesie. Jest to jego przywilej – może, ale nie musi tego czynić. Działania podjęte przez inspektora mają dla pracodawcy takie same skutki prawne niezależnie od tego, czy pozew złożony został przez pracownika czy inspektora.
Uchybienia w Bezpieczeństwie i higienie pracy
Jeśli pracodawca łamie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, może w szybkim czasie spodziewać się kontroli ze strony inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. W tym zakresie inspektorzy PIP obdarzeni zostali szerokimi uprawnieniami. PIP to jedyny organ, który może wpłynąć na pracodawcę, by zaczął przestrzegać zasad BHP.
Inspektorzy posiadają prawo do przeprowadzenia kontroli dotyczącej poziomu przestrzegania stanu bezpieczeństwa i higieny. Warto dodać,że mogą to uczynić bez żadnego uprzedzenia o każdej porze – zarówno w dzień, jak i podczas nocy. Taka kontrola może być wynikiem zawiadomienia, które wpłynęło do PIP, złożonego przez pracowników.
Podczas wykonywanej kontroli do obowiązków inspektora należy:
-sprawdzenie miejsca pracy,
-sprawdzenie pomieszczeń,
-sprawdzenie magazynów, maszyn oraz urządzeń,
-przesłuchiwanie osoby będącej właścicielem,
-przesłuchanie pracowników – w szczególności odpowiadających za BHP w danej firmie
Jeśli inspektor stwierdzi wystąpienie naruszeń, może on nakazać ich naprawienie w terminie przekazanym pracodawcy.
Może to być na przykład następujące żądanie:
-doprowadzenie używanych w zakładzie maszyn do optymalnego stanu technicznego, przy których codziennie pracują wykwalifikowani pracownicy,
-zapewnienie pracownikom odpowiednich szkoleń z zakresu bhp, odzieży, obuwia ochronnego oraz środków ochrony indywidualnej
Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy posiada również prawo do wydania decyzji, która nakazywała będzie wstrzymanie urządzeń bądź maszyn, które wzbudziły jego wątpliwości. Wątpliwości może wzbudzić przede wszystkim sytuacja, gdy działanie urządzeń i maszyn może w sposób bezpośredni stwarzać zagrożenie dla pracujących przy nich pracowników.
Osoba kontrolująca zakład może również wstrzymać wszelką działalność pracodawcy, gdy kontynuacja działalności może stwarzać niebezpieczeństwo dla pracowników oraz wszelkich innych osób wykonujących te prace.
Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy uprawniony jest również do nakazania osobom bezprawnie dopuszczonym do wykonywania prac szkodliwych czy niebezpiecznych w sytuacji, gdy nie posiadają one wymaganych do tego odpowiednich kwalifikacji wymaganych przez przepisy prawa.
